بررسی آزمایشگاهی زهرآگینی سه قارچ بیمارگر در کنترل سوسک شاخک بلند سارتا، aeolesthes sarta (col.: cerambycidae)

سوسک شاخک بلند سارتا، aeolesthes sarta solsky (col.: cerambycidae)، در ایران و برخی از کشورهای آسیایی اهمیت اقتصادی زیادی داشته و علی رغم اهمیت آن، مطالعات معدودی درباره‎ی کنترل بیولوژیک آن صورت گرفته است. در این تحقیق قارچ های بیمارگرlecanicillium muscarium جدایه‎ی d‏aom 198499 ،beauveria bassiana جدایه‎ی ptcc5197 و metarhizium anisopliae جدایه‎ی demi-001 علیه لارو آفت مورد ارزیابی گلخانه ای قرار گرفت. قارچ ها با استفاده از روش های معمول تکثیر شده و غلظت های مختلفی از آنها (105، 106، 107، 108 اسپور در میلی‎لیتر) به همراه شاهد تهیه گردید. لاروهای تقریباً یک اندازه و یکسان به مدت نیم دقیقه از طریق غوطه ور سازی در معرض غلظت های فوق‎الذکر قرار گرفته و در دالان های لاروی مصنوعی به قطر 5/1 و عمق 10 سانتی متر در تنه‎های درختان صنوبر، کلن 32/56 قرار داده شد. میزان تلفات لاروی با شکافتن و تکه تکه کردن تنه ها بعد از 15 روز تعیین شده و غلظت های کشنده برای 50% و 90% (lc50 و lc90) از جمعیت لارو آفت محاسبه گردید. نتایج نشان داد که برای هر سه قارچ بیمارگر، اختلاف بین شاهد و تیمارها معنی دار بوده (01/0α = ) و غلظت های کشنده برای 50% از جمعیت آفت توسطl. muscarium، b. bassiana و m. anisopliae به ترتیب 106 × 53/8، 107 × 65/3 و 104 × 7/8 اسپور در میلی‎لیتر بود. نتایج تجزیه ی واریانس داده ها نشان داد که سه گونه قارچ مورد آزمایش و غلظت های به کار رفته با همدیگر در سطح یک درصد اختلاف معنی دار داشتند. قارچ m. anisopliae با میانگین 99/50 درصد بیشترین و b. bassiana با میانگین 41/30 درصد کمترین میزان تلفات را در لاروهای تیمار شده ایجاد نمود. همچنین مقایسه ی میانگین غلظت ها به روش دانکن مشخص نمود که تیمار 108 اسپور در میلی‎لیتر با 57/68 درصد بیشترین و تیمار105 اسپور در میلی‎لیتر با 64/38 درصد کمترین میزان تلفات را در لاروهای تیمار شده ایجاد نمود. مقایسه ی میانگین های مربوط به اثر متقابل دو عامل قارچ و غلظت ها نشان داد که تیمار 108 اسپور در میلی‎لیتر از قارچ m. anisopliae با 9/78 درصد بیشترین و تیمار105 اسپور در میلی‎لیتر از قارچ b. bassiana با 66/16درصد کمترین میزان تلفات را روی لاروهای تیمار شده ایجاد نمود.